Döviz Kuru Nedir?

Döviz kuru; herhangi bir ülkenin para biriminin diğer ülkelerin para birimleri karşısındaki değerini gösteren katsayı olarak ifade edilmektedir. Türkiye’de döviz kuru sistemleri üç adettir:

• Esnek piyasa döviz kuru: Merkez Bankası’nın müdahalede bulunmadığı, kurun serbest bir şekilde dalgalandığı sisteme verilen isimdir.
• Sabit kur sistemi: Merkez Bankası’nın döviz kurunun dengede olması için müdahalede bulunduğu sistemdir.
• Denetimli kur sistemi: Merkez Bankası’nın döviz kurundaki dalgalanmayı kontrol etmeye yönelik faaliyet gösterdiği döviz kuru sistemine verilen isimdir.

Döviz Kurunun Anlamı Nedir?

Döviz kurunun tanımına bakıldığında; bir ülkenin para biriminin yabancı bir ülkenin para birimi karşısındaki değer katsayısına verilen isimdir. Ülkeler arası ticarette kullanılan ve en fazla tercih edilen yatırım araçlarından biri olan döviz ile yapılacak olan işlemlerde alış kuru ve satış kuru olmak üzere iki seçenek bulunmaktadır.

Döviz Kuru Türleri Nelerdir?

Döviz kuru çeşitleri aşağıda verilmiştir:

• Nominal kur: Yabancı para birimlerinin ulusal para birimi karşısındaki değerine verilen isim olmaktadır. 1 ABD dolarının başka birimden yabancı para birimine eşitliğini belirten döviz kuru çeşididir.
• Reel kur: Nominal kurun enflasyon oranı kapsamında düzenlenmesi ile beraber reel kur elde edilmektedir. Bu sebeple nominal kurun değeri de doğrudan reel kur ile ilişkili olmaktadır. Reel kurun artması durumunda, USD/TL paritesindeki TL kısmı değer kaybetmektedir.
• Çapraz kur: Yabancı para birimlerinin başka bir yabancı para birimi cinsinden olan kur değerine verilen isimdir. Örnek vermek gerekir ise; kişi elindeki mevcut dolar ile Euro almak istediğinde, çapraz kur mevzu bahis olmaktadır.
• Efektif kur: İki yabancı döviz kurunun birbirleri ile ortalamasının hesaplanması ile efektif kur bulunmaktadır. Çapraz kurda işlem yapmadan önce para biriminin değerinin öğrenilmesi gerekmektedir. Örnek vermek gerekir ise; işlem yapılacak olan döviz çeşitleri dolar ve Euro ise, 1 doların ve 1 euronun ne kadar olduğunun bilinmesi gerekmektedir.

Paritenin Tanımı Nedir?

Parite; iki farklı para biriminin birbirlerine karşı sahip oldukları değere verilen isimdir. Parite çiftleri ise; iki farklı para biriminin uluslararası para piyasasında kabul görmüş sembollerini barındırmaktadır. Örnek vermek gerekir ise; Euro ve ABD doları paritesi, EUR/USD olarak ifade edilmektedir.

Döviz Kurunun Değişmesi Üzerinde Etkili Olan Faktörler Nelerdir?

Döviz kurunu değiştiren etkenler aşağıdaki gibidir:

• Ödemeler dengesi: Ülkenin iktisadi işlemlerinin kaydına verilen isimdir. Ödemelerdeki dengesizlikler aktif döviz kuru politikaları uygulanarak ortadan kaldırılabilmektedir. Döviz fiyatlarının değişmesi, arz ve talep dengesini değiştirmektedir. Arz ve taleplerdeki farklılıklar da alacaklılar ve borçlular üzerinde etkili olmaktadır.
• Gelir seviyesi: Ülkenin gelir ortalaması diğer ülkelerden daha fazla olduğunda; her döviz kuru için ülkenin ithalatında da yükselme olmaktadır. Arz değişmemekle beraber kur yükselir ve bu da ülkenin para biriminin değer kaybetmesine neden olur. Gelir düzeyi artan insanların istekleri ve zevkleri daha farklı olmaya başlayacağı için ithal mallara ilgi artacaktır. Bu da denge kurunu değiştirmekle beraber döviz talebinin artmasına da sebep olmaktadır.
• Genel fiyat seviyesinde değişmeler: Ülkede enflasyonun yüksek olması, ülkenin ürettiği ürünlerin yurt dışına göre daha pahalı olmasına neden olmaktadır. Dolayısı ile ithal mallara olan talep artmakta ve ülkenin parası da değer kaybetmektedir. Enflasyon ve paranın değeri ters orantılı olmaktadır.
• Faiz oranları: Reel faiz oranı düştüğünde ülkenin para birimi değer kaybetmekte ve reel faiz oranı yükseldiğinde de para birimi değer kazanmaktadır.
• Sermaye hareketleri: Kısa vadede döviz kuru üzerindeki değişikliğin en önemli etkenlerinden biri sermaye hareketlilikleri olmaktadır.