Menkul kıymetler borsası içinde, aktif işlem görmekte olan birçok değerin talep edilmesiyle beraber gerekli şartları taşıması ya da ilgili durumla alakalı aktif pazar listesinde kayıt bulunması işlemlerine denir. Listeleme olarak da bilinen kotasyon terimi, batı ülkelerde doğrudan herhangi bir aktif borsada alım- satımda herhangi bir menkul kıymete ait fiyatın amacı dışına çıkması nedeniyle tecili işlemleri olarak tanımlanmaktadır. Türkiye'de kotasyon karşılığı ise, kamu kuruluşu ya da AŞ tarafından ihraç olan menkul kıymetler borsası listesi içerisine alınma işlemi anlamı taşır.
Dünyada her geçen gün yaygınlaşan sermaye piyasalarıyla beraber bir yandan da globalleşme sayesinde prestijli borsalarda yapılan bu tip işlemlerin gücüne göre çoğalan, yabancı sermayelerle beraber ihracatçılar hisseleri kote ettirirler. Borsadaki işlem sayısı ya da hisse senedi sayısına göre birbirinden farklı kurallar eklenerek, kote edilen menkul kaynaklarla ilgili kurallar eklenmiş olur.
Borsada işlem görme süreçlerine "doğrudan kota alınma" adı verilir. Bunlar kotasyon faaliyetleri olarak belirlenirken, IMKB, ilk adımda yaptığı işlemde doğrudan ihracatçılarla ilgili halk arz aşamasıyla ilgilenir. Bu süreçte, menkul kıymetlerin borsayla ilgili işlem göreceği tüm alakalı başvuruları incelemektedir. Kotasyon başvurusu yapıldığında, kote olma başvurusu tamamlamak için tüm evraklar eksiksiz olması gerekirken, tüm bilgileri ve evraklarıyla beraber borsaya sunarak kotasyon ücretini de gereken zaman içerisinde yatırmış olması beklenir.
Borsada hisse senetlerine dair aktif işlem gören bir kuruluş, daha sonrasında listede bulunan ve işlem göre hisse senetlerine yenisini eklemek istediğinde kotasyon alış fiyatı terimi devreye girer. Kotasyon iki çeşit fiyatlandırmadan oluşmaktadır. Bununla ilgili olarak sürekli geçerli ilk fiyat konusu ve bid olarak ifade edilen bir konu bulunur. İkinci ise belirlenen fiyata göre alış fiyatı olarak baz alınır.
Borsa yönetmeliği içerisinde belirli şartları taşıyan sermaye piyasası araçları içerisine girmek isteyen, bu pazarda listede bulunmak isteyen ve işlem görmek isteyenlere izin verilmesi durumu kotasyondur. Borsadaki terim, borsaya kote olmak olarak kullanılır.
Eğer bir kuruluş, borsada ilk kez hisse senetlerinin işlem görmesini bekliyorsa ve ilk kez işlem görecekse, bu kuruluşun listelenen hisse senetlerine verilen harekete kotasyon adı verilir. İlk kotasyon da bu anlama gelmektedir. İkinci olarak, eğer bir kuruluş, listede mevcut hisselerine yenisini eklemek isterse iki çeşit fiyattan oluşur ve bu da ilave kotasyon anlamını taşır. Borsada kotasyon da yukarıda açıklanan terim ile aynıdır.
Eğer ilk kez kotasyona alınacak bir menkul kıymet varsa, ilk kez kotasyona alınması durumunda ortaklık hakkı veren menkul kıymetlerin doğrudan tamamını kote etme durumudur. Bir de kısmi kotasyon sistemi bulunur. Bu ise kotasyona bağlı kalarak, ortaklık hakkı vermesinde belirli bir kısmı isteniyorsa bu durumda kısmi kotasyon sistemi devreye girmektedir.
Listeye girmek isteyen hisse senetleri, işlem görmek istediğinde, fiyatların bir sebepten ötürü belirlenememesi (oluşmaması, belirlenmemesi vb.) durumlarının tamamında doğrudan zaman aşımına uğrayan bu hisse senetleri, geçici süreliğine durdurulur. Durdurma işleminde ise doğrudan liste dışı kalır. Bunu karşılığı ise işte kotasyon dışı anlamı taşır.
Eğer hisseler, kotasyon dışında kalıyorsa işlem göreceği sermaye piyasası araçları değerlendirme alanları bulunmaktadır. Bu alanlarda kot dışı pazar olarak ifade edilen bu pazarda, bu kot dışı pazarlarda işlem görmekteler. Finansçılar için kotasyona alınmayan hisselere yönelik kurulan özel kot dışı pazarlar bulunur ve buralarda kendi sektörlerine göre değer görmesi beklenir.
Alnus Yatırım ayrıcalıklarından yararlanın. Size özel yatırım hesabı ile tanışın!
Yatırımcıya özel platform, ürün çeşitliliği, kişiye özel analiz desteği, hızlı para yatırma / çekme ve daha fazlası için hemen hesap açın!
