Anonim şirket ve limited şirketler kurulurken sermaye getirilerek şirketin mali varlığı ortaya çıkarılmış olur. Şirket ortakları şirketin her ne için ve ne sebeple yaparsa yapsın harcamaları için sermaye getirmesi gerekir. Şirkete sermaye olara para getirilebildiği gibi paraya çevrilecek mallar da sermaye olarak kabul edilir. Eğer şirket genel kurulunda ya da şirket sözleşmesinde sermaye artırımı için belli bir bedel öngörülmüş ise para getiremeyen ortak o paraya karşılık gelecek şekilde paraya çevrilebilecek mal da getirebilir.
Şirketler sermaye artırımını şirkete kaynak sağlayabilmek için yapar. Şirketler sürekli olarak dönüşüm geçiren ve canlılığını sürdüren kurumlardır. Hizmet ya da üretim sektöründe olması fark etmez faaliyetlerini yürütmesi için sürekli kaynağa ihtiyaç duyar. Bir şirketin ayakta kalabilmesi ve devamlılığının sağlanabilmesi için kaynak ihtiyacı, sermaye artırımı ile sağlanabilir. Şirketlerin sermaye artırımının en önemli sebebi kaynak bulma ihtiyacının ortaya çıkması, vergi avantajları ya da hisse senedi değerlerinin yükseltilmesinin istenmesidir. Şirket ortakları aldıkları karar doğrultusunda sermaye artırımına gidebileceklerdir.
Sermaye artırımı; bedelli sermaye artırımı ve bedelsiz sermaye artırımı olarak yapılabilir. Sermaye artırımının hem pratikte hem de teoride şirketler için faydası oldukça fazladır.
Sermaye artırımının çeşitli şekillerde yapılması mümkündür. Dış kaynakların kullanılması prensibi ile yapılan sermaye artırım şekline bedelli sermaye artırımı denirken şirket kaynakları kullanılarak yapılan sermaye artırımına ise bedelsiz sermaye artırımı denir. Şirketler sermaye artırımını şu şekillerde yapabilir;
Şirketin durumuna göre ya da ortakların aldığı karar doğrultusunda bu yöntemlerden biri yapılabilir.
Bedelli sermaye artırımında şirketler yeni pay ihraç ederek bu payları belli bir bedel karşılığında satar. Şirket içinden değil de dış kaynaklar yardımı ile sermaye artırımı yapılmış olur. Çıkarılan yeni paylar satılır ve şirkete kaynak sağlanır. Bedelli sermaye artırımı için çıkarılan payları dilerse şirket ortakları alabilir. Sermaye artırımı için çıkarılan payları şirket ortakları, rüçhan hakkına sahip olmaları nedeni ile öncelikli alma hakkına sahiptir. Rüçhan hakkı diğer bir adı ile öncelik hakkıdır yani ihraç edilen paylarda öncelik hisse senedi sahiplerinindir. Hisse senedi sahipleri çıkarılan payların bedelini nakden ödemek koşulu ile şirketteki payları oranında satın alabilirler. Böylece bedelli sermaye artırımı da yapılmış olur.
Hisse senedi sahipleri eğer ihraç edilen yeni payları almak istemez ise bu durumda rüçhan hakkı kupon pazarı ile satabilirler. Bedelli sermaye artırımı yapılmasının şirkete ve hisse senedi sahiplerine sağladığı avantajlar vardır. Bedelli sermaye artırımından sonra şirketin hem değeri hem de hisse senetlerinin değeri değişir. Bu da şirket ve hisse senedi sahipleri için iyi bir durumdur. Diğer bir avantaj ise hisse senedi sahipleri içindir. Yeni pay ihraç edilebildiği için hisse senedi sahipleri, hisseleri oranında yeni pay alabilmektedir.
Bedelsiz sermaye artırımı biraz daha farklıdır. Şirketlere hisse senedi sahipleri ya da başka kişiler tarafından herhangi bir miktar getirilmeden yapılan sermaye artırımıdır. Şirketlerin yeniden değerleme artışı, yedekler, iştirak, duran varlık satış karları ve emisyon primi gibi iç kaynakları kullanılarak yapılan sermaye artırımına bedelsiz sermaye artırımı denir. Bu durumda hisse senedi sahiplerinin cebinden para çıkmaz. Şirket kaynakları kullanılarak sermaye artırımı yapılmasının yanında ek kaynak istenmeden bedelsiz olarak şirket ortaklarına hisse senedi dağıtımı yapılır.
Bedelsiz sermaye artırımı şirketlerin enflasyon ile mücadele etmede kullandığı önemli silahlardan biridir. Enflasyon karşısında şirket sermayesinin erimemesi için bu yola başvurulur. Bedelsiz sermaye artırımında şirketin kaynak bulma gibi derdi yoktur. Tam tersine şirket içindeki kaynaklar kullanılarak bedelsiz sermaye artırımı yapılmış olur.
Peki, bedelsiz sermaye artırımının avantajları nelerdir? Bedelsiz sermaye artırımının sağladığı en büyük avantajlardan biri vergi konusundadır. Özellikle iştirak ve duran varlık satış karı kalemleri ve emisyon primi ile yapılan bedelsiz sermaye artırımı vergi avantajı sağlar.
Alnus Yatırım ayrıcalıklarından yararlanın. Size özel yatırım hesabı ile tanışın!
Yatırımcıya özel platform, ürün çeşitliliği, kişiye özel analiz desteği, hızlı para yatırma / çekme ve daha fazlası için hemen hesap açın!
